Bảo vệ môi trường với tính chất phứctạp, mang yếu tố khoa học - kỹ thuật liên ngành và tự nhiên - kinh tế - xã hộisâu sắc; Vấn đề môi trường và bảo vệ môi trường còn mang tính toàn cầu, tínhliên vùng và tính phổ quát cao; giải quyết các vấn đề về môi trường vì vậykhông chỉ là công việc của các cá nhân, tổ chức mà còn là trách nhiệm của toànxã hội, cộng đồng và của mỗi quốc gia, dân tộc. Trong 10 năm qua với sự nỗ lực cố gắng của các cấp các ngành công tác bảovệ môi trường của tỉnh tiếp tục được tổ chức thực hiện và đạt được những kết quảquan trọng, từng bước đáp ứng yêu cầu, mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng vàphát triển bền vững của tỉnh. 

          Thực hiện chức năng nhiệm vụ của ngànhTN&MT trước hết là phải thực hiện tốt công tác tham mưu cho các cấp ủy Đảng,chính quyền thể chế hóa các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhànước về bảo vệ môi trường để tổ chức thực hiện. Trong mười năm qua sở TN&MTđã tích cực tham mưu có hiệu quả cho Tỉnh ủy, ban hành các nghị quyết, chươngtrình hành động về công tác bảo vệ môi trường của tỉnh trong các giao đoạn;tham mưu cho HĐND, UBND tỉnh ban hành các Chiến lược, Quy hoạch, Chương trình, Kế hoạch và các quyết định,chỉ thị các văn bản chỉ đạo. Qua đó đã tạo hành lang, môi trường pháp lý và cácđiều kiện, nguồn lực cần thiết để tổ chức thực hiện các nhiệm vụ về bảo vệ môitrường của tỉnh.

Với tính chất nhân văn sâu sắc, bảo vệ môi trường là vìcon người và do con người, xác định rõ vai trò quyết định của yếu tố con ngườitrong công tác bảo vệ môi trường, do đó việc trang bị cho họ những hiểu biết,kiến thức liên quan đến công tác bảo vệ môi trường và hành động trong tâm thế,ý thức tự giác - Bảo vệ môi trường là bảo vệ chính mình, bảo vệ chínhchúng ta. Vì vậy công tác truyền thông, công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục để nâng cao nhận thức về chủ trương, chínhsách, pháp luật của Đảng, nhà nước ta về bảo vệ môi trường, nâng cao ý thức chấphành pháp luật, cũng nhưng trang bị kiến thức, kỹ năng hành động về bảo vệ môitrường đối với cá nhân, tổ chức và công đồng các dân tộc của tỉnh là hết sức cầnthiết và được thống nhất trong toàn ngành, được tổ chức thực hiện quyết liệt,thường xuyên, liên tục và lâu dài. Đã tổ chức ký kết và triển khai thực hiện tốtchương trình phối hợp liên ngành với UBMTTQVN tỉnh, Hội Liên hiệp phụ nữ, HộiNông dân, Liên Đoàn lao động, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Khoa học kinh tế, HộiCựu Chiến binh; Liên minh Hợp tác xã, Báo Sơn La, Đài Phát thanh truyền hình,Cơ quan thường trú Đài tiếng nói VNKVTB, Công anh tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnhvà phối hợp với các huyện, thành phố để tổ chức thực hiện, trong đó tập trungvào việc phổ biến, tuyên truyền về Luật bảo vệ môi trường, Nghị quyết 41- NQ/TWngày 15/11/2004 của Bộ Chính trị về bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnhCNH-HĐH đất nước; Các Nghị định, Thông tư và các văn bản dưới luật khác; Các chủchương, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch về BVMT của tỉnh; về Ngàymôi trường thế giới, Tuần lễ quốc gia nước sạch-vệ sinh môi trường, Chiến dịchlàm cho thế giới sạch hơn, Ngày đa dạng sinh học, Ngày nước thế giới... với nhiềuhình thức đa dạng, phong phú, trên nhiều phương tiện, với các mô hình, cho hàngngàn đối tượng. Thông qua công tác truyền thông và tuyên truyền phổ biến, giáodục pháp luật về môi trường đã từng làm chuyển biến sâu sắc về nhận thực và gópphần nâng cao kiến thức, kỹ năng  hành độngvề bảo vệ môi trường của các tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư, các dân tộccủa tỉnh từ thành thị đến nông thôn.

Ngoài ra, trong những năm qua ngành còn tậptrung tổ chức thực hiện một khối lượng lớn nhiệm vụ chuyên môn. Với chức năng làcơ quan thường trực của Hội đồng thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trườngcủa tỉnh, sở TN&MT đã tham mưu cho Hội đồng thẩm định xem xét, phê duyệt108 báo cáo đánh giá tác động môi trường, đề án BVMT của các dự án đầu tư trênđịa bàn tỉnh; Phòng TN&MT các huyện, thành phố đã tham mưu trình UBND cấphuyện phê duyệt trên 260 cam kết BVMT cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địabàn, làm cơ sở cho công tác quản lý, giám sát môi trường. Tổ chức cấp sổ chủnguồn thải chất thải nguy hại cho trên 100 chủ nguồn thải; Thưc hiện trên 300cuộc thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, giám sát môi trường đối với các dự án đầutư trong việc chấp hành các ĐTM, cam kết bảo vệ môi trường đã được phê duyệt vềhoạt động thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản; các dự án đầu tư thủy điệnnhỏ và vừa, các bệnh viện và các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ khác trênđịa bàn tỉnh. Trong đó, đã tập trung triển khai thực hiện Quyết định số64/2003/QĐ-TTg ngày 22/4/2003 của Thủ tướng Chính phủ về xử lý triệt để 05 cơ sởgây ô nhiễm môi trường trên địa bàn tỉnh. Thông qua công tác kiểm soát, kiểmtra, giám sát môi trường đã phát hiện và kịp thời chấn chỉnh những hạn chế, yếukém, tồn tại trong quản lý chỉ đạo, và ngăn chặn, xử lý các vi phạm trong việcchấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường. Từ kết quả kiểmsoát, giám sát môi trường cùng với kết quả quan trắc môi trường hàng năm của tỉnh,kết quả quan trắc môi trường của các dự án đã cung cấp thông tin, cơ sở lập báocáo hiện trạng môi trường của tỉnh làm căn cứ để xem xét, đánh giá các áp lực củaphát triển KT-XH của tỉnh lên môi trường và sự phản hồi của môi trường đối vớisự phát triển của xã hội, từ đó giúp tỉnh hoạch định, điều chỉnh các chủtrương, chính sách, kế hoạch phát triển vĩ mô của tỉnh, đáp ứng yêu cầu pháttriển và bảo vệ môi trường một cách hiệu quả.

Mười năm là khoảng thời gian chưa nhiều song cũngđủ để xem xét nhìn nhận những việc đã làm được và những công việc cần tiếp tụcthực hiện trong thời gian tới. Những mặt đạt được là hết sức cơ bản, là quan trọnglàm nền tảng cơ sở cho bước phát triển tiếp theo, đặc biệt là trong việc giảiquyết tốt những khó khăn, thách thức về môi trường trong thời gian tới, đó là:

1.Công tác bảo vệ môi trường trước thách thức củathói quen, tập quán canh tác nông nghiệp theo phương thức quảng canh, khôngtuân thủ quy hoạch sử dụng đất, với phương pháp xử lý thực bì, phương pháp làmđất cực đoan; tình trạng sử dụng hóa chất diệt cỏ, phân bón, thuốc bảo vệ thựcvật tràn lan, không tuân thủ quy định, quy trình kỹ thuật, đã làm suy thoái nặngnề môi trường đất, gây nên quá trình sói mòn, rửa trôi mạnh mẽ, làm thay đổinhanh chóng thành phần cơ giới, hóa học của đất dẫn đến giảm năng suất, chất lượngcây trồng, xa hơn là quá trình ”sa mạc hoá”, mất tầng canh tác và mất đất sảnxuất. Cũng từ những hoạt động trên đã xả ra môi trường xung quanh và môi trườngnước một lượng lớn các chất thải nguy hại là vỏ chai lọ, bao bì, dư lượng củathuốc diệt cỏ, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; các thành phần vô cơ, hữu cơ doquá trình sói mòn đất ra các con sông, suối của tỉnh, làm ô nhiễm nguồn nước,phá hủy hệ sinh thái thủy vực.

2. Công tác bảo vệ môi trường trước thách thức củaquá trình đô thị hóa và gia tăng dân số. Một khối lượng lớn và ngày càng giatăng của chất thải sinh hoạt, chất thải từ các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịchvụ từ các khu dân cư tập trung, các bệnh viện... trong khi năng lực quản lý củacác cơ quan chức năng, ý thức của một số tổ chức, người dân, nguồn lực tàichính, con người, hệ thống hạ tầng kỹ thuật, khoa học-công nghệ còn những bất cập;công tác quản lý, thu gom, phân loại, xử lý, tái chế, tái sử dụng các loại chấtthải chưa đáp ứng được yêu cầu và sức chịu tải của môi trường có hạn.

3. Công tác bảo vệ môi trường trước thách thức củayêu cầu phát triển KT-XH của tỉnh, trong giải quyết bài toán giữa bảo tồn vàphát triển, trước đòi hỏi phải khai thác sử dụng các loại tài nguyên thiênnhiên, trong đó có những loại tài nguyên thiên nhiên không tái tạo. Trong nhiềunăm nay nạn chặt phá, khai thác rừng bừa bãi tuy đã được ngăn chặn và giảm mạnh,song hậu quả để lại và cùng với tình trạng ở nhiều nơi hiện nay rừng vẫn bị xâmhại, gây tổn thất rất lớn không những về sinh khối rừng, mà còn làm thay đổi, cấutrúc rừng, thành phần các loài, sự đa dạng sinh học, suy giảm khả năng phòng hộvà nhiều chức năng quang trọng khác của rừng. Bên cạnh những tác động của việcsinh thái rừng  bị xâm hại là tình trạngkhai thác, chế biến, sử dụng khoáng sản (có phép và không phép) và tình trạngquản lý, sử dụng nguồn nước các con sông, suối phục vụ các dự án thủy điện nhỏvà vừa; việc quản lý, sử dụng nguồn nước mặt, nước dưới đất, việc thực hiện cácdự án có sử dụng đất rừng và san lấp mặt bằng còn những bất cập, chưa tuân thủquy trình kỹ thuật và chưa đúng với các yêu cầu về bảo vệ môi trường dẫn đến sựsuy giảm chất lượng môi trường sinh thái, mất cân bằng hệ sinh thái và đa dạngsinh học của tỉnh, chưa đúng với chủ trương, quan điểm, mục tiêu phát triển vàphương châm quản lý, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, lâu dài và hiệu quả các nguồntài nguyên, thiên nhiên của tỉnh.

4. Công tác bảo vệ môi trường trước thách thức củabiến đổi khí hậu. Có thể nói, biến đổi khí hậu là câu trả lời, là sự phản hồi củatự nhiên trước những hành xử không chuẩn mực, có phần thô bạo của con người vớithiên nhiên. Đã có những ghi nhận về sự thay bất thường, không theo các quy luậttrước đây về thời tiết, khí hậu và các hiện tượng tự nhiên khác; Sự thay đổi bấtthường trong các thành phần môi trường, sự biến động  các loài sinh vật .v.v trên địa bàn tỉnh. Nhữngbiến đổi trên đã tác động sâu sắc, trực tiếp đến sức khỏe, sản xuất, đời sống củanhân dân. Để ứng phó với biến đổi khí hậu một cách chủ động, hiệu quả đòi hỏiphải có những nhận thức, những điều chỉnh phù hợp trên toàn bộ đời sống KT,VH-XH của tỉnh, cũng như trong chủ trương, quan điểm, mục tiêu bảo vệ môi trườngtrước yêu cầu mới đặt ra.

Mặc dù còn nhiều khó khăn thách thức, song với nhữngthành quả, kinh nghiệm của những năm qua, cùng với sự nhìn nhận, đánh giá đúngđắn về những khó khăn thách thức thì công tác bảo vệ môi trường chắc chắn sẽ đạtđược những kết quả tốt đẹp.

Cầm Hạ Thiết